نگهدارنده دندان کودکان

درواقع فضا نگهدارنده دندان کودکان یکی از خدمات نمونه در بهترین دندانپزشکی کودکان تهران می باشد که در این مقاله به بررسی آن می پردازیم. دندان‌های شیری نقش حیاتی دررشد وسلامت دهان ودندان کودکان دارند. انها نه فقط فضای لازم برای رویش دندان ‌های دائمی را حفظ می‌کنند، بلکه می توان گفت به رشد فک وعضلات دهان نیز یاری می رساند.

با این شرح، بعضی اوقات دندان ‌های شیری زودترازموعد می‌افتند یا به دلایل پوسیدگی یا ضربه کشیده می‌شوند که دراین شرایط، ممکن است فضای خالی ایجاد شده بین دندان‌ها به مرور زمان توسط دندان‌های مجاوراشغال شود و فضای کافی برای رویش دندان ‌های دائمی باقی نماند. پس چنین شرایطی باید از فضا نگهدارنده دندان کودک استفاده نمود که درادامه به بررسی جزیات آن خواهیم پرداخت.

مهم ترین سوال اینکه فضا نگهدارنده دندان چیست

در واقع فضا نگهدارنده دندان کودکان وسیله ای است که در دهان کودک قرارداده می‌شود تا فضای خالی ایجاد شده توسط دندان ‌های ازدست رفته را حفظ نماید.این ابزاربه دندان‌های دائمی اجازه می‌دهد تا در محل صحیح خود رویش کنند لذا از مشکلات ارتودنسی درآینده جلوگیری می نماید.

چرا که زمانی که دندان شیری کودک کشیده می شود یا دندانی ازکودکان به دلیلی کنده می شود جای خالی آن دندان باعث می شود دندان های مجاور بصورت کج رشد نماید. برای همین منظور بعد ازافتادن دندان کودک باید وسیله ای جایگزین آن ایجاد شود تا از بروزچنین مشکلی جلوگیری کند.

سوال بعدی انواع فضا نگهدارنده دندان کودکان

ببینید انتخاب نوع ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪاردﻧﺪان به عوامل مختلفی مانند سن کودک، تعداد دندان ‌های ازدست رفته یا موقعیت دندان‌ ها و وضعیت فک و دهان کودک بستگی دارد. اما به طور کلی، دو نوع ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪار دﻧﺪان وجود دارد:

• فضا نگهدارنده ‌های ثابت:

که این مدل ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪار در واقع به دندان ‌های مجاور فضای خالی می چسبد و به طوردائمی دردهان باقی خواهد ‌ماند. ﻓﻀا ﻧﮕﻬﺪارنده‌ های ثابت برای کودکان کوچکتر یا کودکانی که دندان‌های عقبی خود را از دست داده‌اند بسیارمناسب ‌تر هستند.

• فضا نگهدارنده ‌های متحرک:

این مدل ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪار توسط کودک می ‌تواند ازدهان خارج و یا دوباره داخل شوند. ﻓﻀا ﻧﮕﻬﺪارنده‌ های متحرک برای کودکان بزرگ ‌تر که می ‌توانند از فضانگهدارنده خود مراقبت نماید و آن را تمیز کنند مناسب ‌تر هستند. این نوع فضا نگهدارنده دندان همانند ارتودنسی متحرک می باشد و باید حداقل در روز چهارده ساعت در دهان قرار بگیرد. همچنین پس از غذا خوردن بایستی تمیز گردد و درصورتیکه مورد استفاده نبود درآب قرار می گیرد.

انواع فضا ﻧﮕﻬﺪارنده‌ های ثابت کاربردی

1. بند و لوپ: این نوع ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪارساختارش متشکل از یک حلقه فلزی است که دوردندان مجاور فضای خالی قرارمی ‌گیرد و یک سیم فلزی به آن متصل می‌گردد که در فضای خالی قرارمی ‌گیرد.
2. نواحی نگه‌ دارنده: این نوع ﻓﻀﺎﻧﮕهدارازیک سیم فلزی که به دندان ‌های مجاور فضای خالی چسبیده می‌شود تشکیل گردیده است.
3. قوس زبانی: این نوع ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪارنیز از یک سیم فلزی که در پشت دندان‌ ها قرارمی ‌گیرد تشکیل شده است.

قوس نگه دارنده زبانی

از این وسیله دهانی برای حفظ دندان­های پشتی در دو طرف فک ، مورد استفاده قرارمی­گیرد.

فضا نگه دار روکش و حلقه

این نوع فضا نگه دار در واقع یک نوع روکش دندان است که روی دندان طبیعی مجاور جای خالی قرار می‌گیرد و یک حلقه دارد که در جای خالی می نشیند.

فضا نگه دار زبانی یا لینگوال

این مدل برای حفظ جای خالی بیش از یک دندان استفاده می‌شود. معمولا این فضا نگه دار دوطرفه است و به دندانهای عقبی چسبانده می‌شود.

قوس ترانس پلاتال

این وسیله دهانی نیز با نصب روی فک بالا، توسط سیم به دندان­های مجاور وصل شده و فضا را در هر دو طرف قوس دندانی حفظ می‌کند.

فضا نگهدار یک طرفه

این وسیله دهانی به وسیله یک حلقه فلزی به یک یا دو دندان مجاور متصل می شود تا ثابت بماند.

انواع فضا ﻧﮕﻬﺪارنده‌ های متحرک کاربردی

1. پلاک‌ های ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪار: این نوع ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪاراز یک پلاک پلاستیکی جنس اکریلیک ساخته شده است که به دندان‌ ها متصل می‌شود و فضای خالی را حفظ می‌نماید.
2. نگهدارنده ‌های دندانی : این نوع ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪاردر واقع از یک سیم فلزی که به دندان‌ ها متصل شده تشکیل می گردد و فضای خالی را حفظ می‌کند.

بهترین نوع ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪاردﻧﺪان برای کودک شما توسط دندانپزشک کودکان با توجه به شرایط و نیازهای او تعیین خواهد شد. ودرادامه چند نکته برای انتخاب ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪار دﻧﺪان مناسب برای کودک شما آورده شده است:

• با دندپزشک کودک خود مشورت کنید. ان دندانپزشک می‌تواند بهترین نوع ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪار را برای کودک شما با توجه به شرایط و نیاز های او تعیین کند.
• حتما به سن و مهارت‌های کودک خود توجه کنید. ﻓﻀا ﻧﮕﻬﺪارنده‌ های ثابت برای کودکان کوچکترمناسب ‌ترهستند، در حالی که ﻓﻀا ﻧﮕﻬﺪارنده‌ های متحرک برای کودکان بزرگ ‌تر که می ‌توانند از ابزار ارتودنسی خود مراقبت کرده و آن را تمیز کنند مناسب ‌تر می باشد.
• هزینه ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪاررا درنظربگیرید. ﻓﻀا ﻧﮕﻬﺪارنده‌ های ثابت معمولاً گران ‌تراز ﻓﻀا ﻧﮕﻬﺪارنده‌ های متحرک می باشند.
• نظرو ترجیح کودک خود را حتما بپرسید. ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪارنده‌ای را انتخاب کنید که کودک شما با آن راحتتر باشد و بتواند به خوبی از آن مراقبت کند.

نحوه گذاشتن فضا نگهدارنده دندان کودک

گذاش نگهدارنده دندان فضا  دو نوع ثابت و متحرک انجام می‌شود که هر کدام مراحل خاص خود را دارند:

• فضا نگهدارنده ثابت:

1- معاینه و تشخیص و طرح درمان: دندانپزشک ابتدا دندان‌ ها و فک کودک را معاینه می‌کند تا نوع و محل مناسب فضا نگهدارنده را تعیین کند.
2-  قالب‌گیری: دندانپزشک از دندان‌ ها و فک کودک قالب‌گیری می‌کند تا فضا نگهدارنده به طور دقیق ساخته شود.
3- ساخت فضا نگهدارنده: فضا نگهدارنده درلابراتواردندانپزشکی ساخته می‌شود.
4- قراردادن فضا نگهدارنده: دندانپزشک کودکان فضا نگهدارنده را در دهان کودک قرار می‌دهد و آن را به دندان ‌های مجاور چسبانده می‌شود.

• فضا نگهدارنده متحرک:

۱. معاینه و تشخیص و طرح درمان : دندانپزشک ابتدا دندان‌ ها و فک کودک را معاینه می‌کند تا نوع و محل مناسب فضا نگهدارنده را تعیین کند.
2. قالب‌گیری: دندانپزشک از دندان‌ ها و فک کودک قالب‌گیری می‌کند تا فضا نگهدارنده به طور دقیق ساخته شود.
3. ساخت فضا نگهدارنده: فضا نگهدارنده در لابراتوار دندانپزشکی ساخته می‌شود.
4. آموزش به کودک: دندانپزشک نحوه استفاده و مراقبت از فضا نگهدارنده را به کودک آموزش می‌دهد.

سوال آیا قرار دادن فضا نگهدارنده دندان در دهان کودک درد دارد؟

معمولاً گذاشتن فضا نگهدارنده دردناک نیست. در مورد فضا نگهدارنده ‌های ثابت، ممکن است کودک در ابتدا کمی حس ناراحتی کند، اما این احساس به مرور زمان از بین می‌ رود. در مورد فضا نگهدارنده ‌های متحرک، ممکن است کودک در ابتدا برای صحبت کردن یا غذا خوردن با آن مشکل داشته باشد، اما به مرور زمان به آن عادت می‌کند.

سوال بعدی گذاشتن فضا نگهدار چند جلسه طول می‌ کشد؟

قرار دادن فضا نگهدارنده معمولاً در دو جلسه انجام می‌شود. در جلسه اول، دندانپزشکی کودکان از دندان‌ ها و فک کودک قالب‌گیری می‌کند و در جلسه دوم، فضا نگهدارنده را در دهان کودک قرار می‌دهد.

مزایای استفاده از فضا نگهدارنده

استفاده از فضا نگهدارنده مزایای بسیاری دارد، از جمله:

• حفظ فضای خالی برای رویش دندان ‌های دائمی،
• جلوگیری از کج شدن و نامرتب شدن دندان‌ ها،
• جلوگیری از مشکلات ارتودنسی در آینده،
• بهبود ظاهر لبخند،
• قطعا افزایش اعتماد به نفس کودک.

اما معایب استفاده از فضا نگهدارنده

استفاده از فضا نگهدارنده خیلی معایب خاصی ندارد، اما ممکن است کودک در ابتدا برای صحبت کردن یا غذا خوردن با آن مشکل داشته باشد. همچنین، فضا نگهدارنده ‌های ثابت نیاز به مراقبت بیشتری دارند تا از پوسیدگی دندان‌ ها جلوگیری شود.

چه زمانی نیاز به فضا نگهدارنده است؟

در موارد زیر ممکن است نیاز به استفاده از فضا نگهدارنده باشد:

• افتادن زودتر ازموعد دندانهای شیری: اگر دندان شیری زودتر ازموعد به دلیل پوسیدگی، ضربه یا بیماری‌های لثه از دست برود، ممکن است نیاز به فضا نگهدارنده باشد تا فضای خالی برای رویش دندان دائمی حفظ شود.
• کشیدن دندان ‌های شیری: در بعضی موارد، دندانپزشک ممکن است برای جلوگیری از مشکلات ارتودنسی درآینده، دندان ‌های شیری را قبل از موعد مقرربکشد. دراین شرایط ،معمولاً استفاده از فضا نگهدارنده ضروری می باشد.
• وجود نقص های  مادرزادی درتعداد دندان‌ها: اگر کودک شما به طورمادرزادی تعداد دندان ‌های کمتری داشته باشد، ممکن است نیازبه فضا نگهدارنده باشد تا فضای خالی برای رویش دندان‌های دائمی حفظ شود.
• ناهنجاریهای فک و دهان: در برخی موارد، ناهنجاری‌های فک و دهان می ‌توانند باعث کمبود فضا برای رویش دندان ‌های دائمی شوند. در این شرایط، ممکن است استفاده از فضا نگهدارنده به همراه سایر درمان‌ها مانند ارتودنسی برای اصلاح ناهنجاری ها و حفظ فضای خالی برای رویش دندان ‌های دائمی ضروری باشد.

آﯾﺎ ﻫﺮ دﻧﺪان ﺷﯿﺮی ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ

جواب خیر، نیازی به فضا نگهدارنده برای هر دندان شیری که می‌افتد نیست. در اصل، فقط در شرایط خاص، استفاده از فضا نگهدارنده ضروری می باشد.

دلایل عدم نیازبه فضا نگهدارنده برای همه دندان ‌های شیری عبارتند از:

1. رویش طبیعی دندان ‌های دائمی: در بیشتر موارد، دندان ‌های دائمی به طور طبیعی در جای خود رویش پیدا می‌کنند و نیازی به فضا نگهدارنده نمی باشد.
2. جذب ریشه دندان ‌های شیری: ریشه دندان ‌های شیری به طور طبیعی با نزدیک شدن زمان رویش دندان ‌های دائمی، جذب می‌شوند. این امر باعث ایجاد فضای کافی برای رویش دندان ‌های دائمی می باشد.
3. حرکت دندان ‌های مجاور: دربرخی موارد، دندان ‌های مجاور فضای خالی ایجاد شده توسط دندان شیری افتاده به سمت آن حرکت مینماید. اما اگر این حرکت جزئی باشد، معمولاً مشکلی ایجاد نمینماید و دندان ‌های دائمی می ‌توانند به طور طبیعی درجای خود رویش پیدا کنند.

مراقبت‌های بعد از فضا نگهدارنده دندان کودک

مراقبت های بعد از فضا نگهدارنده به نوع آن (ثابت یا متحرک) بستگی دارد. اما مراقبت‌های عمومی پس از قراردادن فضا نگهدارنده دندان عبارتند از:

• مراجعه منظم به دندانپزشک کودکان: برای بررسی فضا نگهدارنده واطمینان از سالم بودن آن و حفظ فضای خالی، باید به طور منظم به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید.
• خودداری از خوردن غذاهای سخت و چسبنده: این نوع غذاها ممکنه به فضا نگهدارنده آسیب برسانند.
• عدم دستکاری فضا نگهدارنده: از خم کردن یا جدا کردن سیم‌ها و اجزای فضا نگهدارنده خودداری نمایید.

مراقبت‌های خاص برای فضا نگهدارنده ‌های ثابت:

• تمیز کردن فضا نگهدارنده ثابت: این نوع فضا نگهدارنده دندان بایستی با مسواک نرم وخمیردندان به طورمنظم تمیزشود. همچنین می‌توانید ازنخ دندان مخصوص ارتودنسی نیز برای تمیز کردن زیرسیم‌ها و اطراف فضا نگهدارنده استفاده کنید.
• خودداری از جویدن ناخن: جویدن ناخن نیزمی‌تواند به سیم‌ها و اجزای فضا نگهدارنده آسیب برساند.
• استفاده از محافظ دهان: درهنگام انجام فعالیت‌های ورزشی ، ازمحافظ دهان برای جلوگیری ازآسیب به فضا نگهدارنده استفاده نمود.

مراقبت‌های خاص برای فضا نگهدارنده ‌های متحرک:

• تمیز کردن فضا نگهدارنده متحرک:باید بعد ازهروعده غذایی با آب و صابون شسته شود. همچنین می‌توانید ازمحلول‌های تمیزکننده مخصوص فضا نگهدارنده ‌های متحرک استفاده نماید.
• حفظ و نگهداری: فضا نگهدارنده متحرک را باید در یک جعبه مخصوص نگهداری کنید تا از گم شدن یا آسیب دیدن آن جلوگیری کنید.
• استفاده صحیح: فضا نگهدارنده متحرک را فقط طبق دستور دندانپزشک کودکان استفاده کنید.

در صورت بروزهر گونه مشکل یا علائمی مانند درد ، ناراحتی، لق شدن فضا نگهدارنده، یا تغییر رنگ سیم‌ها، فوراً به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید. با مراقبت مناسب، فضا نگهدارنده دندان می‌تواند به حفظ فضای خالی برای رویش دندان ‌های دائمی کودکانتان کمک کند و از مشکلات ارتودنسی درآینده جلوگیری نمایند.

 

ﺗﺎ ﭼﻪ ﻣﺪت ﺑﺎﯾستی از ﻓﻀﺎ ﻧﮕﻬﺪار دﻧﺪان اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد

مدت زمان استفاده از فضا نگهدار دندان کودک به عوامل مختلفی بستگی دارد، من جمله:

1. دلایل استفاده از فضا نگهدار: اگر فضا نگهدار برای حفظ فضای خالی ناشی از افتادن زودترازموعد دندان شیری استفاده شده باشد، باید تا زمانی که دندان دائمی زیر آن رویش کند و جای خود را در قوس دندانی پیدا نماید، دردهان کودک باقی بماند. این زمان می تواند از چندین ماه تا چند ین سال طول بکشد.
2. نوع فضا نگهدار: فضا نگهدارها انواع مختلفی دارند، از جمله ثابت و متحرک. فضا نگهدارهای ثابت به طور دائمی به دندان های مجاور چسبیده می شوند و تا زمانی که دندانپزشک آنها را بردارد، در دهان باقی می مانند. فضا نگهدارهای متحرک را می توان برای تمیز کردن و غذا خوردن از دهان خارج کرد. به طور کلی باید گفت، فضا نگهدارهای ثابت برای مدت زمان طولانی تری نسبت به فضا نگهدارهای متحرک قابل استفاده هستند.
3. سن کودک: اگر کودک درسنین پایین تری دندان شیری خود را ازدست بدهد، ممکن است به مدت زمان بیشتری به فضا نگهدار نیازداشته باشد تا فضای کافی برای رویش دندان دائمی حفظ نماید.

به طور کلی، دندانپزشک کودکان معالج با توجه به شرایط و نیاز های هر کودک، بهترین زمان برای برداشتن فضا نگهداررا تعیین می کند. دراینجا چند نکته کلی در مورد زمان استفاده از فضا نگهداردندان کودک آورده شده است:

• برای دندان های نیش: به طور کلی، فضا نگهدار برای دندان های نیش تا زمانی که دندان های نیش دائمی شروع به رویش کنند، در دهان باقی می ماند. این زمان معمولاً بین سنین ۱۱ تا ۱۳ سالگی است.
• برای دندان های آسیاب: فضا نگهدار برای دندان های آسیاب معمولاً تا زمانی که دندان های آسیاب دائمی اول و دوم رویش کنند، در دهان باقی می ماند. این زمان معمولاً بین سنین ۶ تا ۱۲ سالگی است.

سخن نهایی

فضای نگهدارنده دندان می تواند ابزاری مفید برای حفظ سلامت دهان ودندان کودکان باشد. اگر کودکی زودتراز حد معمول دندان شیری خود را ازدست بدهد، استفاده ازفضا نگهدارنده دندان همراه با مشورت دندانپزشک بسیارمهم است.در این جا سعی داشتیم تا تمامی موارد مهم درمورد فضا نگهدارنده دندان کودک را عنوان کنیم.

انتخاب دندانپزشک کودکان بسیار مهم است. دندانپزشکی که با کودکان صبور و مهربان باشد و تجربه کافی در درمان دندان های کودکان داشته باشد، می تواند تجربه ای مثبت برای کودک شما رقم بزند. انتخاب دندانپزشک کودکان مناسب برای فرزندتان یکی از مهم ترین تصمیماتی است که می توانید به عنوان والدین بگیرید. کلینیک دندانپزشکی لبخند کودک من زیر نظر دکتر لیلا کرایه چیان در تهران با ارائه خدمات دندانپزشکی به کودکان و نوجوانان، تجربه ای خوشایند و بدون استرس را برای آنها رقم می زنند.