عصب کشی (پالپوتومی) در دندانپزشکی کودکان شرق تهران

 

در درمان دنداپزشکی پالپاتومی، مرکز یا هسته دندان که پالپ می نامیم، با ایجاد  یک سوراخ که در تاج دندان تخلیه می شود. تاج در واقع همان بخش سفید رنگ دندان می باشد که از لثه ما بیرون زده و با مینای دندان در واقع محافظت می شود

می توان گفت پالپ داخلی ترین بخش از دندان می باشد و متشکل از رگهای خونی، بافت همبند و عصب ها تشکیل شده است..

و اما پالپوتومی در دندانپزشکی کودکان بر روی چه کسانی انجام می شود؟

این مدل درمان معمولا در دندان های شیری کودکان انجام می شود که در واقع کامل رشد نکرده اند بطوریکه در این متد، ریشه دندان در واقع دست نخورده باقی می ماند تا دندان کودک با تغذیه از طریق رگهای خونی بتواند رشد کند.

در واقع دندانهای شیری تا زمانیکه دندانهای دائمی به جای آنها در بیایند ، ضروری می باشند و زود کشیدن یا درآوردن آن مشکلاتی ایجاب می کند. به همین دلیل محافظت از دندان شیری با متدهای درمانی دندانپزشکی، اهمیت پیدا می کند.

مطالعات نشان می دهد که پالپوتومی را حتی میتوان در دندانهای دائمی کودکان و بزرگسالان نیز انجام دهیم  تا به این لحاظ اثربخشی از پالپ دندان ها سالم و در واقع زنده بماند و علائم حیاتی در دندان را حفظ کنیم.

پالپوتومی در دندان های شیری، در واقع یکی از روش ‌های موکد در دندانپزشکی کودکان یا دندانپزشکی اطفال برای مقابله با عفونت و پوسیدگی دندان و جلوگیری از افتادن زود هنگام دندان شیری پوسیده می باشد. درواقع می توان به این نکته اشاره کرد که در زیر لایه‌ های سخت مینا و عاج دندان ها، یک بافت نرم‌ تری به اسم پالپ وجود دارد که این بافت حساس مشتمل بر سلول‌ های تولید کننده بافت همبند و عاج، رگ ‌های خونی و شبکه ‌ای از اعصاب است. در واقع وجود این رگ‌ های خونی کمک شایانی به تغذیه عاج و بافت ‌های اطراف آن می‌ نماید که در صورت بروزهرگونه آسیب یا عفونت در پالپ دندان ها این ماتریس بافت ها ملتهب می شود که با اعمال فشار روی شبکه اعصاب باعث احساس درد می ‌شودمتخصص دندانپزشک کودکان با انجام پالپوتومی دندان شیری اطفال، فقط بخش پوسیده یا آسیب ‌دیده پالپ دندان شیری را بدون دست زدن به ریشه‌ ها خارج می نماید و فضای خالی باقیمانده را با مواد جایگزین پرمی ‌کند. این عمل سبب می‌ شود که از گستردگی عفونت و پوسیدگی دقیقا جلوگیری شود و التهاب پایه پالپ نیز از بین برود که در نتیجه این کار خیلی زود درد دندان کودک تسکین یابد. در ادامه این موضوع با اشاره به جزئیات بیشتراز پالپوتومی اطفال آشنا خواهید شد.

چه وقایعی در طی درمان پالپوتومی دردندانپزشکی اطفال رخ می دهد؟

به زبان ساده باید گفت که پالپوتومی سبب رفع عفونت یا بیماری پالپ از دندان می شود. هدف  از آن درمان، حفظ دندان می باشد. می توان گفت که پالپوتومی  درواقع بخشی از فرایند درمان کامل ریشه می باشد که سطح داخلی دندان پس از برداشتن پالپ آسیب دیده از دندان توسط متخصص در کلینیک تخصصی دندانپزشکی کودکان ضدعفونی می ‌شود و سپس با یک مواد ویژه و مخصوص پر می ‌گردد.

سوال این است که پالپوتومی دندانپزشکی کودکان چگونه انجام می گردد؟

در ابتدا دندانپزشک کودکان  عکس اشعه ایکس از دندان می گیرد تا وضعیت و احوال داخل دندان را دریابد که نتیجتا بر اساس آن مشخص می شود چه درمانی مناسب تر است.

عموما دندانپزشکان عمومی نیزپالپوتومی یا عصب کشی را انجام می دهند اما اگر مورد کمی پیچیده باشد، شما را به متخصص اندو ارجاع می دهند. ممکن است چند روز قبل پالپوتومی، به کودک آنتی بیوتیک تجویز گردد و تا یک هفته پس از آن هم لازم باشد مصرف ادامه پیدا کند.

مراحل عصب کشی دندان شیری یا پالپوتومی در دندانپزشکی اطفال به صورت زیر است:

• بی حسی یا بیهوشی

دربرخی ازکودکان کم سن و سال ممکن است بعلت بیقراری کودک نیاز به بیهوشی یا سدیشن باشد. اما عموما این درمان با بی حسی در صورت همکاری کودک انجام می شود.

یک روش دیگر استفاده ازگاز اکسید نیتروس که به گاز خنده مشهور است نیز ممکن است برای آرام کردن کودک یا درمان استفاده گردد.

بطور کل درموارد بیهوشی، دستورالعمل لازم برای آمادگی قبل درمان به شما داده می شود که غالبا شامل موارد ذیل است:

بیمار ۶ الی ۸ ساعت پیش از بیهوشی هیچ چیزی نخورد و نیاشامد تا متخصص بیهوشی بتواند فرایند کار خود را اغاز کند و زمینه را برای کار متخصص دندانپزشکی اطفال فراهم سازد.

• آماده کردن کودک

در صورتیکه کودک نیاز به پالپوتومی دارد احتمالا پیش از این درد دندان را تجربه کرده است. پس برای آماده کردن کودک می توان به وی قوت قلب بدهید که دندان دردش برطرف می شود.مانند یک تراپیست عمل کنید وبرای او شرح بدهید که در طول درمان هیچ گونه درد خاصی احساس نمی کند و کل تایم درمان حدودا نیم ساعت الی ۴۵ دقیقه بطول خواهد انجامید.

درصورتی که بیمارشخص خودتان هستی و قصد دارید این درمان را انجام بدهید، بایدمطلع باشید که تحقیقات نشان می دهند پالپوتومی یک درمان موثردر بزرگسالان می باشد. بنابراین اگر در حین درمان دندانپزشک شما ، متوجه گردد عصب کشی گزینه موثرتری است ، ممکن است عصب کشی را بر پالپوتومی ترجیح دهد.

• بی حس کردن بخشی از دهان

در این مرحله طبیعتا همانطوری که می دانید با تزریق بی حسی در لثه ، دهان بی حس می گردد. تزریق درد ندارد اما ممکن است احساسی شبیه به نیشگون گرفتن ملایم تجربه شود .

• برداشتن پوسیدگی دندانی

بخشهای پوسیده دندانی با آنگل یا دریل دندانپزشکی برچیده می شود که غالبا دندانپزشک کودکان مینا و عاج را سوراخ می کند تا به پالپ دندان برسد و اجزای عفونت داخل پالپ را نیز بردارد.

• پر کردن پالپ دندانی

قاعدتا فضای خالی داخل دندان با مواد پر کننده دندانی پر شده و مهر و موم می گردد.

• روکش دندانی

در این مواقع یک روکش استیل معروف به استنلس استیل بر روی ساختاردندانی باقی مانده ، که روی تاج چسبانده می شود تا کودک بتواند ازدندان خود برای جویدن استفاده کند و هم این که از دندان محافظت شود

سوال بعدی این است که پالپوتومی و پالپکتومی چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟

در درمان پالپکتومی بر خلاف درمان پالپوتومی ، دندان زنده نگه داشته نمی شود بلکه کل پالپ و ریشه تخلیه می شوند. این درمان زمانی به وقوع می پیوندد که عفونت فراتر از تاج دندان رفته باشد.

بنابراین بعد از تخلیه پالپ و ریشه ، فضای خالی را با مواد ویژه ای پر می کنند که به مرور توسط بدن انسان جذب می شود. تفاوت پالپکتومی و عصب کشی در همین است که در عصب کشی دندان با مواد دائمی پر می شود و سپس روکش می شود

عوارض و مراقبت های پس از پالپوتومی در دندانپزشکی کودکان

کلا این درمان دندانپزشکی کودکان بسیار ایمن و کم خطر است وعوارض آنچنان جدی ندارد وضمنا در دندانهایی انجام می شود که پالپ ریشه دندان هنوز زنده و سالم باشد.

دندان، لثه و بافتهای اطراف آن در طی زمان این درمان بی حس شده اند لذا تا مدتی دردی احساس نمی شود.

گاها امکان دارد که بی حسی یا سدیشن درکلینیک دندانپزشکی کودکان موجب حالت تهوع ، خواب آلودگی و یا استفراغ در کودک شود.

ضمنا پس از این درمان کمی انتظار خونریزی جزیی تا یک ساعت را باید داشته باشید.

تا موقعی که دهان بی حس است ، بهتر است از خوردن یا آشامیدن پرهیز شود چون ممکن است اشتباهی لب، زبان یا گونه را گاز بگیرید.

در ابتدا غذا خوردن بهتر است ابتدا غذاهای نرم مانند سوپ و ماست مصرف کنید و از خوردن غذاهای سفت یا ترد پرهیز نمایید.

امکان دارد که پس از درمان ، دهان کمی ورم کند که خیلی زود برطرف می شود.

سوال دیگر این هست که چرا پوسیدگی دندان باید توسط متخصص دندانپزشکی کودکان ترمیم شود

توجه بفرمایید که پوسیدگی عمیق دندان باعث التهاب ، تحریک یا عفونت در پالپ می شود که این وضع می تواند دندان را به خطر انداخته و علاوه بر آن ، بر لثه و استخوان اطراف دندان نیز تاثیرمنفی بگذارد.

: بهترین راه های پیشگیری از پوسیدگی دندان کودک

سوال بعدی اینکه در چه صورت عصب کشی به جای پالپوتومی در کلینیک تخصصی دندانپزشکی کودکان انجام می شود

درصورتیکه دندان عفونت عمیقی داشته باشد که به نزدیک ریشه رسیده یا به آن سرایت کرده باشد ، ممکن است به جای پالپوتومی ، عصب کشی لازم باشد.در عصب کشی همه پالپ دندان و همچنین متریال داخل ریشه تخلیه می شوند.

سوال بعدی اینکه از کجا بدانم فرزندم به پالپوتومی در دندانپزشکی کودکان نیاز دارد

اگر درد دندان کودک شدید است یا پس از چند روز هنوز برطرف نشده است، باید او را نزد دندانپزشک کودکان ببرید. درد شدید یا مداوم میتواند نشان دهنده نیاز به درمان عصب کشید دندان شیری یا پالپکتومی در کودک باشد.

سوال بعدی اینکه پس از پالپکتومی و خروج از کلینیک دندانپزشکی اطفال مراقب چه مواردی باید بود

ممکن است کمی ورم یا خونریزی در چند ساعت اول پس از درمان طبیعی داشته باشیم.

اما اگر بعد از چند روز یا چند هفته ورم، قرمزی محل یا بعضا درد شروع شده است با دندانپزشک کودکان تماس حاصل بفرمایید. چرا که ممکن است این علائم نشان دهنده عفونت باشد.

چرا برای دندان ‌های شیری اطفال پالپوتومی انجام می ‌شود؟

ازآنجایی ‌که درطی پالپوتومی دندان شیری در دندانپزشکی کودکان، نهایتا پالپ محفظه فوقانی برداشته می ‌شود و ریشه دندان دست ‌نخورده باقی خواهد ماند. عموماریشه دندان‌ های شیری نابالغ و قادر به ادامه رشد است. بنابراین عمدتاً در کودکانی که دندان ‌های شیری (اولیه) دارند، این روش می تواند بهترین گزینه باشد که دندان‌ های شیری به حفظ خط وفاصله منظم برای رویش دندان‌ های دائمی کمک شایانی می ‌کنند. پس دست ‌نخورده نگه داشتن آنان غالبا یک اولویت محسوب می گردد. توصیه می شود که بدانید هنگام استفاده از مواد اسپیشال، برای پر کردن دندان‌ های شیری پس از پالپوتومی کودکان استفاده می گردد. این مواد ویژه باید از تحلیل ریشه دندان شیری پیشگیری نماید و به دندان دائمی زیرین اجازه رشد را بدهند. نتیجتا، طوری ‌ طراحی شده‌ اند که در زمان رویش دندان‌ های دائمی جذب بدن گردند.

پالپوتومی اطفال درکلینیک دندانپزشکی کودکان در چه مواردی انجام می ‌شود

عموما اگر پالپ دندان شیری کودک (مخصوصاً دندان آسیاب) عفونی باشد یا پوسیدگی داشته باشد، انجام فرایند پالپوتومی ضرورت دارد. بنابراین در صورت عدم درمان به‌ موقع، امکان دارد پوسیدگی یا عفونت گسترش شایانی یابد و به ریشه دندان برسد که با درگیر کردن ریشه دندان، دیگر نیاز به درمان‌ های گسترده ‌تر از پالپوتومی مانند پالپکتومی یا روت کانال (درمان ریشه) منجرشود. که متخصص دندانپزشک اطفال می ‌تواند طی یک جلسه معاینه تشخیص دهد که آیا انجام پالپوتومی ضروری می باشد یا خیر! اگر متخصص دندانپزشک کودکان  تشخیص دهد که هیچ‌ کدام از روش های یاداوری شده دیگر برای درمان موثرو کافی نیستند. احتمالا پیش از موعد ، دندان شیری کودک بایستی کشیده ‌شود. این کارعوارض زیادی مانند موارد ذیل را دارد:

• اولین مورد بروز مشکل در جویدن غذا
• دومین مورد تکامل ناقص گفتارو کلام کودک
• سومین مورد به هم ریختگی دندان‌ ها به ‌دلیل حرکت دندان‌ های هم جوارخطی به داخل فضای مورد نیاز برای رشد دندان‌ های دائمی

مزایا و معایب پالپوتومی دندان در دندانپزشکی کودکان

پالپوتومی دندان شیری در دندانپزشکی اطفال، مزایا و فواید خود را دارد که به طور خلاصه می ‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• توجه بفرمایید که دندان شیری اطفال بعضا به سادگی به حذف و اصلاح قسمت آسیب دیده پالپ دندان پاسخ می دهد، واین در صورتی است که قسمت های سالم دندان بدون تغییر باقی مانده است.
• در این روش دندان به‌ طور زنده و سلامت در دهان کودک باقی خواهد ماند.
• در واقع فایده اصلی پالپوتومی این می باشد که عملکرد و ساختار دندان حفظ شود و فضای مناسب برای رشد دندان‌ های دائمی در دهان کودک باقی بماند.
• از مهم ‌ترین نقاط ضعف و معایب پالپوتومی که می توان اشاره کرد این است که در بعضی موارد که تخریب دندان شیری زیاد باشد می ‌توان به تاج فلزی یا اسس کران بر روی دندان اشاره کرد. این موضوع برای حفظ قدرت دندان ضروری است اما از لحاظ زیبایی کودک را تحت تاثیر قرارخواهد داد. در موارد بسیار نادر سبب ایجاد باکتری شده و پالپوتومی متاسفانه شکست خواهد خورد.

بهترین سن مراجعه کودکان به دندانپزشکی اطفال

توجه به سن فرزند در هنگام مراجعه به دندانپزشکی کودکان بسیار مهم است. با توجه به این نکته که دندان های شیری تقریبا از ۴ماهگی تا ۱۸ ماهگی می رویند و معمولا تا ۲ سالگی تا ۳ سالگی تعداد بیست تایی آن ها تکمیل می گردد. لذا از روزی که اولین دندان کودک شروع به روییدن می نماید، وظیفه والدین جهت حفاظت از دندان ها در مقابل پوسیدگی آغاز می گردد. لذا از همین موقع است که دندان های کودک باید مرتب تمیز گردد و همچنین با متخصص دندانپزشک کودکان آشنا شود . همانطوری که می دانیم دندان های شیری دائمی نیستند و بعد از 6 سالگی شروع به لق شدن می کنند. اما نکته این است که این دندان ها مثل دندان های دائمی اهمیت بالایی دارند و در رویش دندان های دائمی حتما تاثیر گذار می باشند واگر به طور مرتب به دندانپزشک کودکان مراجعه نشود. قاعدتا امکان تشکیل پلاک درفواصل این شیارها و فواصل دندانی وجود خواهد داشت. و در صورت عدم رسیدگی ، مشکلات متعددی مثل عفونت و التهاب لثه ایجاد خواهد کرد که ممکن است نتایج جبران نا پذیری به وجود بیاورد.

آموزش های لازم برای کودکان قبل از مراجعه به متخصص دندانپزشکی اطفال

• از اینکه بخواهید نکات فنی و پزشکی خودداری بفرمایید. فقط کافی است به کودک بیان شود که برای زیبا کردن و خوشبو کردن دهانت لازم است دندانپزشک کودکان دهان او را معاینه کند.
• کودکان را شرطی بار نیاورید یعنی به کودک قول جایزه یا هر چیز دیگر را برای مراجعه به دندانپزشکی اطفال ندهید.
• از کودک دلبندتان بخواهید درهنگام مراجعه به دندانپزشکی اطفال حواس خود را دقیق جمع کند و پس از مشرف شدن به خانه، مطب دندانپزشک کودکان خود را نقاشی نماید.
• نکته بعدی اینکه حتما به طورخصوصی با متخصص دندانپزشک کودکان خود صحبت کنید نه جلوی فرزند عزیزتان.
• یاداوری می نماییم که کودک در هنگام مراجعه به کلینیک دندانپزشکی کودکان، گرسنه نباشد.
• ضمنا اشاره می کنیم که از اشیاء و اسباب بازی های کودکانه استفاده کنید و به کودکتان اجازه دهید تا در صورت تمایل ، هر اسباب بازی یا چیز کوچکی که علاقه دارد همراه با خود به مطب دندانپزشکی کودکان بیاورد.

اصلا متخصص دندانپزشک اطفال چه کسی هست؟

در واقع متخصص دندانپزشک اطفال یا کودکان ، یکی از ده تخصص رشته دندانپزشکی است که توسط انجمن دندانپزشکی آمریکا به رسمیت شناخته می شود که این رشته ها شامل بهداشت عمومی دندانپزشکی، اندونتیکس، آسیب شناسی دهان و فک و صورت، رادیولوژی دهان و صورت ، ارتوپدی دندانپزشکی جراحی دهان و فک و صورت، ارتودنسی ، پریودنتیکس و پروتز دندان و متخصص دندانپزشک اطفال پزشکی است که که در طول دوران تحصیلی خود به مطالعه ومهارت های لازم برای مراقبت از دندان، لثه، شناخت انواع بیماری دهان کودکان می پردازد. اصولا پیچیده ترین قسمت فعالیت و درمان دندانپزشک ها، مربوط به نوزادان می باشد.چون نوزادان در اولین برخورد شروع به گریه می کنند و باز کردن دهان نوزاد برای معاینه کاری بسیار دشوار است، اما دندانپزشکان اطفال این تخصص ها و مهارت ها را دارند. پس از این منظر نگران نباشید، اطفال درچهارماهه اول زندگی خود شروع به درآوردن دندان شیری می نمایند و در سن 6 سالگی تا 7 سالگی هم شروع به از دست دادن اولین مجموعه دندان های شیری خود می نمایند که در نهایت دندان های دائمی جایگزین می شوند. متاسفانه خیلی از افراد به اشتباه باوردارند که فقط درصورتی که درد یا پوسیدگی دندان دارند باید به فکر نگهداری و مراقبت از دندان های خود بوده وباشند و به دندانپزشکی مراجعه کنند، ولی این یک باور اشتباه است. بدون مراقبت درست دندانپزشکی، کودکان با پوسیدگی های دهان و بیماری های احتمالی رو به رو خواهند شد که می تواند باعث بروزعوراض بسیاری در طول زندگی اشان شود. اما امروزه پوسیدگی های دندانی و بیماری های عفونی در اطفال و کودکان ، پنج برابر بیشتر از بیماری آسم و هفت برابر از تب یونجه شایع تر است.